“Ik denk niet dat de wereld of de wetenschappen voor mij ooit een aanleiding zouden zijn voor filosofische problemen. Wat voor mij filosofische problemen oproept, zijn de zaken die andere filosofen beweren over de wereld of de wetenschappen”

Op deze manier bekritiseerde de Britse filosoof G.E. Moore het idealisme dat volgens hem alom vertegenwoordigd is in de filosofie.

Wat houdt de common sense-filosofie in die Moore tegenover het idealisme stelt?

Waarom is common sense iets anders dan boerenwijsheid?

En waarom is het argument met zijn handen tegelijk kinderlijk eenvoudig en complex?

Te gast is Wim Vanrie

De denker die centraal staat: Moore

“Ideeën, als ze verwaarloosd worden door hen die er zich beroepshalve mee zouden moeten bezighouden - dat wil zeggen door hen die geleerd hebben kritisch over ideeën na te denken - gaan soms een onbeheersbaar eigen leven leiden en een onweerstaanbare macht op de massa’s uitoefenen”

Op deze manier drukte Isaiah Berlin een mogelijkheid uit, die zich momenteel voltrekt met het denken van de Frans-Amerikaanse filosoof René Girard.

Waarom wordt Girard omarmd door Silicon Valley- en MAGA-mannen als Peter Thiel en JD Vance?

Verdraaien zij het denken van Girard of geeft zijn denken inderdaad aanleiding tot antidemocratische gedachtengoed en vijanddenken?

En wat gebeurt er als we mimetische begeerte niet remmen, maar juist aanwakkeren?

Te gast is Guido Vanheeswijck

Thema: Girard en de tech-bro’s

"Dan hebben ze misschien iets meer honger in Afrika, maar hier niet”, stelde Geert Wilders in een van de verkiezingsdebatten. Het was de slotzin van een betoog om te bezuinigen op ontwikkelingssamenwerking, een potje dat zo langzamerhand toch een keer leeg moet zijn, als je ziet hoe vaak daar al niet geld uitgehaald is.

Hoe walgelijk de uitspraak ook, het appelleert aan een vraag die je wel met recht kan stellen: zit er een grens aan de compassie die je kan hebben met anderen, als het jezelf gaat raken?

“'U interesseert me niet.’ Geen mens kan die uitspraak doen zonder een wreedheid te begaan en de gerechtigheid te schenden” stelde de Frans-joodse filosofe Simone Weil. In haar denken en leven streefde zij radicale compassie na.

Wat waren Weils inspiratiebronnen voor deze levenshouding? En welke rol spelen emoties hierbij?

In deze aflevering van de Podcast Filosofie kijken we naar compassie, door de bril van Simone Weil.

Dat doen we in samenwerking met het Titus Brandsma Instituut en stichting Socires. Naar aanleiding van de intellectuele biografie van Titus Brandsma, geschreven door Inigo Bocken.

Allard en Inigo ontvangen Frits de Lange, emeritus-hoogleraar ethiek aan de Protestantse Theologische Universiteit en auteur van Simone Weil, In alles tot het uiterste.

Simone Weil kun je kennen van de eerdere aflevering die wij over haar maakten, met Marc de Kesel. Een linkje naar deze aflevering vind je hier.