Épisodes

  • ကညီဖိလၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်မၤလၤကပီၤကညီနံၣ်ထီၣ်သီ ၂၇၆၅နံၣ်: ဝံးထိရံယါကီၢ်စဲၣ် တၢ်မၤလၤကပီၤကညီနံၣ်ထီၣ်သီတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ

    ကညီဖိလၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်မၤလၤကပီၤကညီနံၣ်ထီၣ်သီ ၂၇၆၅နံၣ်: ဝံးထိရံယါကီၢ်စဲၣ် တၢ်မၤလၤကပီၤကညီနံၣ်ထီၣ်သီတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ
    Dec 19 2025
    ၂ဝ၂၅နံၣ် လါဒံၤစဲဘၢၣ် ၁၉သီ, မုၢ်ဖီဖးအနံၤ, တနံၤအံၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ကညီနံၣ် ၂၇၆၅နံၣ် သလ့ၤလါထီၣ် ၁သီ ကညီနံၣ်ထီၣ်သီန့ၣ်လီၤ.ဒ်သိးကညီဖိသကုၤလၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အပူၤ မၤလၤကပီၤ သကိးဝဲကညီနံၣ်ထီၣ်သီအသိး ကညီဖိလၢအအိၣ်ဆိးဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤသ့ၣ်တဖၣ်မၤလၤကပီၤသကိးဝဲ ကညီမုၢ်နံၤဒိၣ်မုၢ်နံၤထီအံၤန့ၣ်လီၤ.
    Voir plus Voir moins
    11 min
  • How to cope during a heatwave in Australia - အီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤ တၢ်ကိၢ်လပီမ့ၢ်ကဲထီၣ်န့ၣ် ကဘၣ်ဆၢၣ်မဲာ်အီၤဒ်လဲၣ်

    How to cope during a heatwave in Australia - အီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤ တၢ်ကိၢ်လပီမ့ၢ်ကဲထီၣ်န့ၣ် ကဘၣ်ဆၢၣ်မဲာ်အီၤဒ်လဲၣ်
    Dec 18 2025
    Summer in Australia can be very hot, and as our climate continues to warm, heatwaves are expected to become more frequent and more intense. In this episode of Australia Explained, we cover what a heatwave is, why they pose such a significant risk to human health, who is at most risk, and how to best prepare to cope with a heatwave. - တၢ်ကိၢ်လပီအဃိ တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်သ့ၣ်တဖၣ် အိၣ်ထီၣ်သ့န့ၣ်မ့ၢ်နသ့ၣ်ညါပာ်သးစ့ၢ်ဧါ? အီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤ တၢ်ကိၢ်လပီန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအညီနုၢ်ကဲထီၣ်သးသ့တခါအဃိ, မ့ၢ်တၢ်အရ့ဒိၣ်လၢ ကဘၣ်သ့ၣ်ညါပာ်သး တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်ကဲထီၣ်သ့သ့ၣ်တဖၣ်ဒီး ကဘၣ်ဆၢၣ်မဲာ်အီၤဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကိၢ်ခါန့ၣ် အီစထြ့လယါကီၢ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ် ကိၢ်သွးဒိၣ်မး, ဒီး မ့ၢ်လၢမူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤဟဲကလၢၤဒိၣ်ထီၣ်အဃိ, တၢ်ကိၢ်လပီသ့ၣ်တဖၣ် တၢ်မုၢ်လၢ်အိၣ်လၢ အကကဲထီၣ်တလီၢ်လီၢ် ဒီး ကိၢ်ဒိၣ်န့ၢ်အလီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကိၢ်လပီန့ၣ် ကဲထီၣ်ဝဲဒၣ်ဖဲ တၢ်ကိၢ်သဟီၣ် အိၣ်ဝဲဒၣ်ဆူၣ်ဆူၣ်ဖဲမုၢ်ဆါခီဒီးမုၢ်နၤခီ လၢသၢသီမ့တမ့ၢ် အါန့ၢ်သၢသီန့ၣ်လီၤ. ဟံၣ်ဃီ, တၢ်မၤလီၢ်ဒီး ခီၣ်တဃာ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်လၢ တအိၣ်တသ့ဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ် အါစုအါဘျီန့ၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ်လၢ ကအိၣ်ဘၣ်ခုၣ်ခုၣ်အဂီၢ်, အဃိ ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်အိၣ်သးလၢ တမုာ်တလၤ ဒီး တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အိၣ်လၢ ပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
    Voir plus Voir moins
    15 min
  • တၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ဘၣ်ဃးကျိသဲစးအဂ့ၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ထုးကွံာ်တၢ်သးစၢၢ်ဆၢလၢ တၢ်ဖိးတံၢ်မၤနၢၤကွံာ်တၢ်ထီဒါပှၤယူဒၤဖိသနူဧါ?

    တၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ဘၣ်ဃးကျိသဲစးအဂ့ၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ထုးကွံာ်တၢ်သးစၢၢ်ဆၢလၢ တၢ်ဖိးတံၢ်မၤနၢၤကွံာ်တၢ်ထီဒါပှၤယူဒၤဖိသနူဧါ?
    Dec 18 2025
    တၢ်ခးသံပှၤဂီၢ်မုၢ်ဖဲ Bondi န့ၣ် မၤဆူၣ်ထီၣ်ဝဲ ထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ် တၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ် ဘၣ်ဃး အီစထြ့လယါကီၢ် ကျိသဲစးဂ့ၢ်ဝီသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့, တၢ်ထီဒါပှၤယူဒၤဖိသနူ အတၢ်မၤပျံၤမၤဖုးဟဲဒိၣ်ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်န့ၣ် တၢ်သုတဘိးကပၤကွံာ်အီၤဆူ တၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်ဘၣ်ဃးကျိသဲစးအဂ့ၢ်တဂ့ၤအဂီၢ် ပှၤမံၤဟူသၣ်ဖျါတနီၤ, လၢအပၣ်ဃုာ် ကိတိာ်ခိၣ်ကျၢၢ်လီၢ်လံၤ John Howard ဟ့ၣ်ဝဲတၢ်ပလီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဃိန့ၣ်, သဲစးတၢ်ဘျၢလၢအအိၣ်ပာ်ခဲကနံၣ်အံၤတၢ်လၢတၢ်ပှဲၤအိၣ်တအိၣ်, ပှၤဂဲၤလိာ်တၢ်လၢ တၢ်ဖီၣ်ဂၢၢ်ကျိအဂီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ဒီး ပှၤဆီၣ်ထွဲတၢ်ဖီၣ်ကျိသ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ် လၢအထီဒါလိာ်အသးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်? ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးတၢ်တၢၣ်ပီၣ်တဲသကိးဘၣ်ဃး တၢ်ဟဲနုာ်လီၤအိၣ်ဆိးဖဲထံကီၢ်ပူၤဒီး ပှၤအီစထြ့လယါဖိအလုၢ်အပှ့ၤသ့ၣ်တဖၣ် လၢအမ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢအဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးညီအံၤ, တၢ်သံတၢ်ပှၢ်တၢ်လီၤသူၣ်အုးသးအုးအံၤ ကဲထီၣ်မ့ၣ်ဆၣ်လၢအဂီၢ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပကကွၢ်သကိးအီၤန့ၣ်လီၤ.
    Voir plus Voir moins
    8 min
  • အီစထြ့လယါကီၢ်ကျိသဲစးန့ၣ်မ့ၢ်အဃံးလၢပှဲၤစ့ၢ်ဧါ? တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်စုဆူၣ်ခီၣ်တကးကဲထီၣ်ဖဲ Bondi ဝံၤအတၢ်သံကွၢ်

    အီစထြ့လယါကီၢ်ကျိသဲစးန့ၣ်မ့ၢ်အဃံးလၢပှဲၤစ့ၢ်ဧါ? တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်စုဆူၣ်ခီၣ်တကးကဲထီၣ်ဖဲ Bondi ဝံၤအတၢ်သံကွၢ်
    Dec 17 2025
    အီစထြ့လယါကီၢ် တၢ်ဖီၣ်ဃံးကျိန့ၣ် လၢအဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်အပူၤ အိၣ်ဝဲဒၣ်ဒ်သိး ပတီၢ်ထူ ပတီၢ်လၢအဂ့ၤကတၢၢ်အသိး ဖးယံၤညါန့ၣ်လီၤ. ကျိသဲစးတၢ်ဘျၢသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ကီၢ်စဲၣ်ဒီး ကဝီၤဒိၣ်တၢ်ပၢသ့ၣ်တဖၣ်အမူအဒါ, ဒီး ထံကီၢ်ဒီဘ့ၣ်ကျိတၢ်သးလီၤပလိာ်— National Firearms Agreement န့ၣ်ဘၣ်တၢ်စးထီၣ်ပာ်လီၤအီၤ ဖဲ ၁၉၉၆နံၣ် Port Arthur တၢ်ခးသံတၢ်ဂီၢ်မုၢ်ကဲထီၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ဒ်အမ့ၢ် တၢ်ပာ်ပနီၣ်ဝဲဒၣ် တၢ်သိၣ်တၢ်သီတၢ်ဘျၢလၢ မတၤတဂၤ ပၢကျိ အိၣ်ဒီးကျိန့ၢ်လဲၣ်ဒီး လၢတၢ်ဂ့ၢ်မနုၤအဃိလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤမၤတၢ်စုဆူၣ်ခီၣ်တကး လၢအအိၣ်ဒီး ကျိလံာ်ပျဲတဂၤ ဒီးအဖိခွါ လဲၤခးသံဝဲပှၤ ၁၅ဂၤ ဖဲ Bondi ဝံၤအလီၢ်ခံ ခဲကနံၣ်အံၤ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်သိၣ်တၢ်သီတၢ်ဘျၢလၢ ကျိကစၢ်အဂီၢ်န့ၣ် ပဒိၣ်ပှၤကူၣ်လိာ်တၢ်ကရၢ ဆၢတဲာ်လၢ ကမၤဃံးဒိၣ်ထီၣ်ဝဲဒီး တၢ်ကြၢးဘၣ်စးထီၣ်မၤအီၤချ့ချ့န့ၣ်လီၤ.
    Voir plus Voir moins
    12 min
  • တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢနဟံၣ်ဒီးနတၢ်ဟးကသုၣ်ကသီအဂီၢ်: ပှၤစဲၤနီၣ်တဖၣ်ဟ့ၣ်ပကလီၢ်ဝဲ တၢ်ကတီၤပာ်သးလၢ မ့ၣ်အူအတၢ်မၤဟးဂီၤ

    တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢနဟံၣ်ဒီးနတၢ်ဟးကသုၣ်ကသီအဂီၢ်: ပှၤစဲၤနီၣ်တဖၣ်ဟ့ၣ်ပကလီၢ်ဝဲ တၢ်ကတီၤပာ်သးလၢ မ့ၣ်အူအတၢ်မၤဟးဂီၤ
    Dec 16 2025
    အပူၤကွံာ်စှၤကိးနွံအတီၢ်ပူၤ ပှၢ်တပှီၤမ့ၣ်အူအီၣ်ဟးဂီၤကွံာ်ဝဲဒၣ်ဟံၣ်ဃီဒီး တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ လၢအအိၣ်ဖဲ နယဆူၣ်သီၣ်သ်ဝံ ကလံၤစိၤခၢၣ်သးကၢၢ်ခိၣ်တကပၤ, ဖဲ Geraldton လၢအအိၣ်ဖဲအီစထြ့လယါမုၢ်နုာ်တကပၤဒီး ဖဲထဲးစမ့နံယါမုၢ်ထီၣ်တကပၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤသ့ပှၤဘၣ်စဲၤနီၣ်သ့ၣ်တဖၣ် ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဝဲဒၣ်လၢ တၢ်အံၤမ့ၢ်ဒ်ဒၣ်ဖဲမ့ၣ်အူအီၣ်တၢ် အတၢ်ဆၢကတီၢ်စးထီၣ်သးအခါနာ်သက့ ပှၤတဂၤလၢ်လၢ် လၢအလဲၤတၢ်လၢတၢ်ဟးကသုၣ်ကသီ တၢ်အိၣ်ဘှံးအိၣ်သါအဂီၢ်သ့ၣ်တဖၣ် လိၣ်ဘၣ်သ့ၣ်ညါပာ်သးဒီး ကတဲာ်ကတီၤပာ်တၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဟးယံၤဒီးဟံၣ်ဃီအခါန့ၣ်လီၤ.
    Voir plus Voir moins
    11 min
  • Your first steps to engaging with Indigenous Australians - ခီၣ်ခါအဆိကတၢၢ်လၢနကဘျးစဲလိာ်သးဒီးအီစထြ့လယါပှၤထူလံၤဖိ

    Your first steps to engaging with Indigenous Australians - ခီၣ်ခါအဆိကတၢၢ်လၢနကဘျးစဲလိာ်သးဒီးအီစထြ့လယါပှၤထူလံၤဖိ
    Dec 16 2025
    Connecting with Indigenous Australia can be daunting for a newcomer to the country. So, where do you start? We asked Yawuru woman Shannan Dodson, CEO of the Healing Foundation, about simple ways to engage with First Nations issues and people within your local community. - တၢ်သုးလီၢ်အိၣ်ဆိးဆူထံကီၢ်အသီတဘ့ၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲတၢ်လီၤဘှံးလီၤတီၤတခါန့ၣ်လီၤ. ပှၤသုးလီၢ်အိၣ်ဆိးအါမးလၢအအဲၣ်ဒိးဘျးစဲဃုာ်ဒီးပှၤထူလံၤဖိ တၢ်ဆဲးတၢ်လၤ နာ်သက့ လၢကစးဝဲကျိၤကျဲလၢအဘၣ်တခီန့ၣ် ကဘၣ်စးထီၣ်အီၤဒ်လဲၣ်န့ၣ်အတသ့ၣ်ညါဝဲလီၤတံၢ်လီၤခဲးဘၣ်. တနီၤန့ၣ် ဘၣ်ယိၣ်ဝဲလၢ အကတဲကမၣ်ဘၣ်ဖုးတၢ်, ဒီးတနီၤတခီ ကဘၣ်စးထီၣ်ဝဲဖဲလဲၣ်န့ၣ် အတသ့ၣ်ညါဝဲဒၣ်ဘၣ်. အဃိန့ၣ် ခီၣ်ခါအဆိကတၢၢ်တခါလၢအအိၣ်လၢပှဲၤဒီးအခီပညီန့ၣ်မၤအသးဒ်လဲၣ်? ပသံကွၢ်ဝဲဒၣ် Yawuru ကလုာ်ပိာ်မုၣ် Shannan Dodson, လၢအမ့ၢ် The Healing Foundation အခိၣ်ဒိၣ်တဂၤလၢအကဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤန့ၣ်လီၤ.
    Voir plus Voir moins
    12 min
  • Bondi Beach ပီၣ်လဲၣ်နံၤတၢ်ခးသံတၢ်ဂီၢ်မုၢ်ကဲထီၣ်ဝံၤအီစထြ့လယါအိၣ်ပှဲၤဒီးတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုး

    Bondi Beach ပီၣ်လဲၣ်နံၤတၢ်ခးသံတၢ်ဂီၢ်မုၢ်ကဲထီၣ်ဝံၤအီစထြ့လယါအိၣ်ပှဲၤဒီးတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုး
    Dec 15 2025
    ဖဲမုၢ်ဒဲး—မုၢ်ခီၣ်ထံးနံၤ ပိာ်ခွါခံဂၤနုာ်လီၤခးတၢ်ကဲထီၣ်ဖဲ Bondi Beach ပီၣ်လဲၣ်ကၢၢ်နံၤ ပှၤအိၣ်ဖှိၣ်မၤဘူၣ်သကိး ဟးနူၣ်ခၣ်ဘူၣ်အပူၤန့ၣ် ပၢၤကီၢ်ပာ်ပနီၣ်ဘိးဘၣ်ရၤလီၤအီၤလၢအမ့ၢ်ပှၤမၤတၢ်စုဆူၣ်ခီၣ်တကးအတၢ်ဒုးထီဒါတၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤသံအစှၤကတၢၢ်အိၣ်ဝဲ ၁၆ဂၤ, လၢအပၣ်ဃုာ်ဖိသၣ်တဂၤ ဒီး စးထီၣ်ဖဲ ၁၉၉၆နံၣ် Port Arthur တၢ်ခးသံတၢ်ဂီၢ်မုၢ်ဂီၢ်ပၤကဲထီၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် တၢ်ကဲထီၣ်တဘျီအံၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ အီစထြ့လယါကီၢ် တၢ်ခးသံတၢ်ဂီၢ်မုၢ်ဂီၢ်ပၤကဲထီၣ်အဒိၣ်ကတၢၢ်တဘျီန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကဲထီၣ်သးအံၤ ဒုးကဲထီၣ်ဝဲ ဟီၣ်ခိၣ်ဒီဖျၢၣ် အတၢ်ပဲၤအၢပဲၤသီ, မၤဆူၣ်ထီၣ်ဃံးထီၣ်ဝဲ တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢ ဖဲပှၤကၠူ (ပှၤယူဒၤဖိ) အိၣ်အလီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်, ပှၤတဝၢသ့ၣ်တဖၣ်ပျံၤတၢ်ဖုးတၢ်ဒီး ခိၣ်နၢ်သ့ၣ်တဖၣ် မၤသီထီၣ်က့ၤ အဝဲသ့ၣ်တၢ်ဃ့ထီၣ်လၢ တၢ်ကဒုးဆၢၣ်မဲာ် တၢ်သူၣ်ဟ့သးဟ့ဒီး အိၣ်ဃူအိၣ်ဖိးသကိးဒီး ပှၤကၠူအပှၤတဝၢသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
    Voir plus Voir moins
    11 min
  • တၢ်ခးတၢ်ကဲထီၣ်ဖဲ Bondi န့ၣ် NSW ပၢၤကီၢ်ထုးထီၣ်ရၤလီၤလၢအမ့ၢ် တၢ်မၤတၢ်စုဆူၣ်ခီၣ်တကးတၢ်မၤ

    တၢ်ခးတၢ်ကဲထီၣ်ဖဲ Bondi န့ၣ် NSW ပၢၤကီၢ်ထုးထီၣ်ရၤလီၤလၢအမ့ၢ် တၢ်မၤတၢ်စုဆူၣ်ခီၣ်တကးတၢ်မၤ
    Dec 15 2025
    ပိာ်ခွါစိာ်ကျိစုကဝဲၤခံဂၤ အတၢ်နုာ်လီၤခးတၢ်ဖဲ ဆ့ၣ်ဒနံၤ Bondi Beach ပီၣ်လဲၣ်ကၢၢ်နံၤ ပှၤလဲၤဟးအိၣ်ဖှိၣ်အါအါဂီၢ်ဂီၢ်အပူၤန့ၣ် ခဲကနံၣ်အံၤ ပှၤသံထီၣ်ဘးတုၤလၢ ၁၆ဂၤလံန့ၣ်လီၤ.
    Voir plus Voir moins
    3 min