Épisodes

  • ပှၤစဲၤနီၣ်တဖၣ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဝဲတၢ်ဆါကဲထီၣ်ခီဖျိတၢ်မုာ်ဖံးမုာ်ညၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဟဲအါထီၣ်

    ပှၤစဲၤနီၣ်တဖၣ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဝဲတၢ်ဆါကဲထီၣ်ခီဖျိတၢ်မုာ်ဖံးမုာ်ညၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဟဲအါထီၣ်
    Sep 22 2025
    တၢ်ပာ်ဖျါလၢခံကတၢၢ်တခါ အတၢ်ဒုးနဲၣ်ဖျါအပူၤန့ၣ် အပူၤကွံာ်အနံၣ်တဆံဘျဲၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ် အီစထြ့လယါကီၢ်အံၤ တၢ်ဆါလၢလၢအကဲထီၣ်ခီဖျိ တၢ်အိၣ်ဃုာ်မံဃုာ်လိာ်သးသ့ၣ်တဖၣ် ဟဲအါထီၣ်တုၤလၢ တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်အတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ University of New South Wales ဝဲၤကျိၤလၢအမ့ၢ်, Kirby Institute တၢ်ပာ်ဖျါအပူၤန့ၣ် စံးဝဲဒၣ် ခီဖျိလၢ တၢ်လီၤဖျဲၣ်လီၤဟိဒီး တၢ်ကူစါယါဘျါ အတၢ်ဂ့ၢ်ကီသ့ၣ်တဖၣ် အဃိ ဒုးအါထီၣ်ဝဲ ပှၤဘၣ်တၢ်ဆါလၢအကဲထီၣ်ခီဖျိတၢ်အိၣ်ဃုာ်မံဃုာ်—လၢအဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါစ့ၢ်ကီးအီၤလၢ (sexually transmitted infections, STIs) န့ၣ်လီၤ.
    Voir plus Voir moins
    9 min
  • ကညီအဆိကတၢၢ်လၢအဒိးန့ၢ်ဘၣ်ပနံာ်တၢ်လၤကပီၤခိၣ်ဖးဖဲကီၢ်အီစထြ့လယါ

    ကညီအဆိကတၢၢ်လၢအဒိးန့ၢ်ဘၣ်ပနံာ်တၢ်လၤကပီၤခိၣ်ဖးဖဲကီၢ်အီစထြ့လယါ
    Sep 19 2025
    နီၣ်မီၤန့သွဲၤ လၢအဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါစ့ၢ်ကီးအီၤလၢ နီၣ်မိန့သွဲၤ ကဲထီၣ်ဝဲ ကညီဘၣ်ကီဘၣ်ခဲလၢအဟဲသုးအိၣ်ဆိးဖဲအီစထြ့လယါ ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ခိၣ်ဖးတၢ်လၤကပီၤ လၢအဘၣ်ဃးဒီး တၢ်မၤပနံာ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ.
    Voir plus Voir moins
    13 min
  • တၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါလီၤတၢ်တြီကမျၢၢ်တၢ်ဆဲးကျိးတဝၢတၢ်နဲၣ်ကျဲတဖၣ်

    တၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါလီၤတၢ်တြီကမျၢၢ်တၢ်ဆဲးကျိးတဝၢတၢ်နဲၣ်ကျဲတဖၣ်
    Sep 19 2025
    အီစထြ့လယါကီၢ် eSafety ပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါ ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါလီၤဝဲ တၢ်ဘျၢတၢ်နဲၣ်ကျဲလၢ ကမျၢၢ်တၢ်ဆဲးကျိးတဝၢ (social media) ပျဲၢ်စီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်, လၢအကမ့ၢ်ပဒိၣ် တၢ်တြီ ပှၤသးနံၣ် ၁၆နံၣ်ဆူအဖီလာ် တၢ်သူကမျၢၢ်တၢ်ဆဲးကျိးတဝၢန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်တုၤလီၤဖဲလါဒံၤစဲဘၢၣ် အသီ ၁ဝ မး တၢ်တြီတံာ်အတၢ်ဘျၢအံၤအသးသမူ ကစးထီၣ်အသးနာ်သက့, eSafety မူဒါခိၣ်စံးလၢ တသ့ဖဲအသ့န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အဲၣ်ဒိးလၢ တၢ်ဘျၢအံၤကနုာ်လီၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. နာ်သက့ဖဲတၢ်ဘျၢသီအံၤအဖီလာ်န့ၣ် ကမျၢၢ်တၢ်ဆဲးကျိးတဝၢပျဲၢ်စီၣ်သ့ၣ်တဖၣ် တလိၣ်မၤလီၤတံၢ် ပှၤသူအဝဲသ့ၣ်ပျဲၢ်စီၣ် အသးနံၣ်ကိးဂၤဒဲးဘၣ်.
    Voir plus Voir moins
    6 min
  • What is forced marriage and what support is available in Australia? - တၢ်ဖျီဆူၣ်တၢ်န့ၣ်မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်ဒီး ဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤ တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ဒ်လဲၣ်?

    What is forced marriage and what support is available in Australia? - တၢ်ဖျီဆူၣ်တၢ်န့ၣ်မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်ဒီး ဖဲအီစထြ့လယါကီၢ်ပူၤအံၤ တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤသ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်ဒ်လဲၣ်?
    Sep 18 2025
    A forced marriage occurs when one or both individuals do not consent freely, often due to threats, coercion, deception, or if they are under 16 or those with mental incapacities. No matter how long you've been living here, it's vital to know: You have the right to choose who you marry.  In this episode, we'll explore the difference between arranged and forced marriage and where you can turn for help if you or someone you know is affected.  - တၢ်ဖျီန့ၢ်ဆူၣ်တၢ်န့ၣ်, ပှၤလၢအပၣ်ဃုာ်တဂၤ မ့တမ့ၢ် ခံဂၤဒဲးန့ၣ် အတအိၣ်ဒီးတၢ်သဘျ့ လၢတၢ်သးလီၤပလိာ်ဃုာ်အဂီၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. — တၢ်ဖျီန့ၢ်ဆူၣ်တၢ်န့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်ဒ်သိး တၢ်မၤပျံၤမၤဖုး, တၢ်မၤန့ၢ်ဆူၣ်, တၢ်လီန့ၢ်, မ့တမ့ၢ် မ့ၢ်ပှၤလၢ အသးနံၣ်အိၣ် ၁၆နံၣ် ဆူအဖီလာ် လၢအသးတၢ်ဆိကမိၣ်တထီၣ်ဘးဒ်ဘၣ်, ဒ်သိးအံၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. နအိၣ်ဖဲအံၤယံၤထဲလဲၣ်လံလဲၣ်န့ၣ်အတွးတအိၣ်ဘၣ်, တၢ်အံၤ မ့ၢ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်အရ့ဒိၣ်လၢကဘၣ်သ့ၣ်ညါအီၤ: လၢနအိၣ်ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် လၢနကဃုထၢ ပှၤလၢနအဲၣ်ဒိးဖျီသးဒီးအီၤန့ၣ်လီၤ. တနံၤအံၤန့ၣ် ပကဃုသ့ၣ်ညါဘၣ်ဃး တၢ်ဒိးတ့ဒိးဖျီလၢ တၢ်သုးကျဲၤပာ်အီၤဒီး တၢ်ဒိးတ့ဒိးဖျီလၢ တၢ်မၤန့ၢ်ဆူၣ်အီၤ အဘၢၣ်စၢၤ လီၤဆီလိာ်အသးဒ်လဲၣ်ဒီး နၤ မ့တမ့ၢ် ပှၤတဂၤလၢ်လၢ်လၢနသ့ၣ်ညါအီၤ လၢအဘၣ်သဂၢၢ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် နကဃုမၤန့ၢ်တၢ်မၤစၢၤဖဲလဲၣ် အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
    Voir plus Voir moins
    17 min
  • အီစထြ့လယါပိာ်မုၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်မူဘၣ်ယံၤထီၣ်နာ်သက့တမ့ၢ်တၢ်ကစီၣ်အမုာ်ခဲလၢာ်ဘၣ်

    အီစထြ့လယါပိာ်မုၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အိၣ်မူဘၣ်ယံၤထီၣ်နာ်သက့တမ့ၢ်တၢ်ကစီၣ်အမုာ်ခဲလၢာ်ဘၣ်
    Sep 16 2025
    အီစထြ့လယါဆူၣ်ချ့ဒီးတၢ်အိၣ်မုာ်ဆိးပၢၤကရူၢ် (Australian Institute of Health and Welfare) ထုးထီၣ်ဝဲဒၣ် တၢ်ဂီၤဒိပာ်ဖျါလၢ အဘၣ်ဃးပှၤပိာ်မုၣ်သ့ၣ်တဖၣ် အတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဖဲအတၢ်အိၣ်မူဒီတစိၤညါအပူၤန့ၣ်လီၤ. အပူၤကွံာ် ၂၅နံၣ်အတီၢ်ပူၤ ပှၤပိာ်မုၣ်လၢအဘၣ်တၢ်ဆါခဲစၢၣ်အနီၣ်ဂံၢ်သ့ၣ်တဖၣ်လီၤစှၤကွံာ် နာ်သက့, သးစၢ်ပိာ်မုၣ်သ့ၣ်တဖၣ် အနီၣ်ဂံၢ်အိၣ်အါလၢ အဆဲးတူၢ်ဘၣ် လဲၤခီဖျိဘၣ် တၢ်သးသဟီၣ်လီၤထုးဒီး နီၣ်သးဆူၣ်ချ့တၢ်အိၣ်သးအဂုၤအဂၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
    Voir plus Voir moins
    15 min
  • တၢ်ဃိထံသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢတၢ်သူလီတဲစိဖဲတၢ်လုၢ်ထံလီၢ်အပူၤန့ၣ်ဒုးအါထီၣ်တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်လၢတၢ်အ့ၣ်ကီၢ်လီၤ

    တၢ်ဃိထံသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢတၢ်သူလီတဲစိဖဲတၢ်လုၢ်ထံလီၢ်အပူၤန့ၣ်ဒုးအါထီၣ်တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်လၢတၢ်အ့ၣ်ကီၢ်လီၤ
    Sep 16 2025
    တၢ်ဃိထံသ့ၣ်ညါလၢ ကီၢ်အမဲရကၤတခါ ထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ တၢ်သူလီတဲစိ ဖဲတၢ်လုၢ်ထံလီၢ်, တၢ်ဟးလီၢ် မ့တမ့ၢ် တၢ်အ့ၣ်ဆါလီၢ် အပူၤန့ၣ် အတၢ်ဘၣ်ဘျးအိၣ်ဒီး တၢ်ဒုးအါထီၣ် တၢ်အိၣ်သးလၢ ကကဲထီၣ်တၢ်အ့ၣ်ကီၢ်လီၤ န့ၣ်လီၤ. အဃိန့ၣ်မ့မ့ၢ်ပှၤလၢအကွၢ်ကီလီတဲစိစိာ်စုဒီယုၢ်, အိၣ်ဖဲတၢ်ဟးလီၢ်အပူၤယံၤန့ၢ်ဒ်လၢနကြၢးဆ့ၣ်နီၤအိၣ်အီၤန့ၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးသ့ဒိၣ်န့ၢ်လၢ တၢ်ကဲထီၣ်တၢ်ဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
    Voir plus Voir moins
    8 min
  • Is Australian tap water safe to drink?  - အီစထြ့လယါထံလၢ ထံပီၤနိးန့ၣ် တၢ်ပူၤဖျဲးအိၣ်လၢတၢ်ကအိအီၤအဂီၢ်စ့ၢ်ကီးဧါ?

    Is Australian tap water safe to drink?  - အီစထြ့လယါထံလၢ ထံပီၤနိးန့ၣ် တၢ်ပူၤဖျဲးအိၣ်လၢတၢ်ကအိအီၤအဂီၢ်စ့ၢ်ကီးဧါ?
    Sep 15 2025
    Access to safe drinking water is essential, and Australia’s often harsh environment means that our drinking water supplies are especially precious. With differences in the availability and quality of drinking water across the country, how do we know if it’s safe to drink? In this episode we get water experts to answer this question and more.   - တၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ထံအိလၢအပှဲၤဒီးတၢ်ပူၤဖျဲးန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲတၢ်လိၣ်ဘၣ်နီၣ်နီၣ်တခါ, ဒီး အီစထြ့လယါကီၢ် ခိၣ်ဃၢၤန့ဆၢၣ်လၢအဆူၣ်အကိၤအံၤ အါစုအါဘျီ ဒုးကဲထီၣ်ဝဲပထံအိသ့ၣ်တဖၣ် အလုၢ်အပှ့ၤဒိၣ်လီၤဆီန့ၣ်လီၤ. ပထံအိန့ၣ် ဘၣ်တၢ်အိၣ်ခိးကွၢ်ကတဲာ်ကတိၤအီၤမူးမူးနီၣ်နီၣ် လၢအမ့ၢ်တၢ်မၤလီၤတံၢ် လၢအကထီၣ်ဘးဒ်သိးဆူၣ်ချ့ဒီးတၢ်ပူၤဖျဲးအပတီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့, သကုၤအီစထြ့လယါကီၢ်ဒီဘ့ၣ်အပူၤ တၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ထံအိဒီး ထံအိအကံၢ်အစီသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် လီၤဆီလိာ်သးအါမး, ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ ထံအံၤဟဲန့ၢ်အဂံၢ်ထံးတၢ်လီၢ်, ခိၣ်ဃၢၤန့ဆၢၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးသ့ၣ်တဖၣ်ဒီး ထံကျိၤပီၤဘိသ့ၣ်တဖၣ်အတၢ်အိၣ်သးဒီး တၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲကတဲၤကတီၤ တၢ်ပာ်ထံအတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲသ့ၣ်တဖၣ်အဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ.
    Voir plus Voir moins
    12 min
  • ကဆှၢဖျိးကွံာ်ပှၤမၤကမၣ်သဲစးတၢ်ဘျၢအဂီၢ် ပဒိၣ်ဒီးနီးရူ တၢ်သးလီၤပလိာ် တၢ်ဟံးစုကွၢ်မဲာ်အီၤပှဲၤဒီးတၢ်ပလီၢ်

    ကဆှၢဖျိးကွံာ်ပှၤမၤကမၣ်သဲစးတၢ်ဘျၢအဂီၢ် ပဒိၣ်ဒီးနီးရူ တၢ်သးလီၤပလိာ် တၢ်ဟံးစုကွၢ်မဲာ်အီၤပှဲၤဒီးတၢ်ပလီၢ်
    Sep 10 2025
    ကီၢ်စၢဖှိၣ်ပဒိၣ် မၤန့ၢ်ဝဲ တၢ်သးလီၤပလိာ် ဆဲးလီၤစုမုၢ်ကျၢၢ်ဒီး နီးရူ (Nauru) လၢအလီၤလၢဝဲဒၣ် ဒီလၣ်အကကွဲၢ် ၄ဝဝ ဒီးစံးဝဲဒၣ် တၢ်အံၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲဒၣ် တၢ်ဒါလီၤန့ၢ်ကျဲလၢ တၢ်ဆှၢဖျိးကွံာ် ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ NZYQ ကရူၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါလီၤတၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ဘၣ်သဂၢၢ်ဒီး ပှၤဂဲၤလိာ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်, ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခွဲးယာ်ပီၢ်ရီသ့ၣ်တဖၣ်ဒီး ထံရူၢ်ကီၢ်သဲးပၣ်တံၣ် Greens အတၢ်သူၣ်ဒိၣ်သးဖျိးန့ၣ်လီၤ. ပှၤပဲၤဖးနီၤဖးတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်စံးဝဲဒၣ်လၢ တၢ်ဟ့ၣ်လီၤမၤကၤအံၤ မ့ၢ်တၢ်မၤပျံၤမၤဖုးဝဲဒၣ် ဂံၢ်ခီၣ်ထံး သဲးစး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်သ့ၣ်တဖၣ် အကျိၤအကျဲ လၢအတကွီၣ်လဲၢ်မးန့ၣ်လီၤ.
    Voir plus Voir moins
    10 min