Dutch History

In the aftermath of the Protestant Reformation a movement emerged amongst the Dutch Calvinists. This movement became known as the Nadere Reformatie. It sought to diligently apply the vibrant doctrines of the Reformation, as expressed at the Synod of Dort, to every sphere of human life. Whereas many modern Christians tend to oscillate between legalistic moral codes or libertine antinomianism, the leaders of the Nadere Reformatie offer a helpful path for standing firm upon the doctrine of justification by faith alone while pursuing true holiness by the sanctifying work of the Holy Spirit.

Kan een stad in je DNA zitten, ook al heeft je wieg er niet gestaan? In Moederstad gaat Philip Dröge in het moderne Jakarta op zoek naar sporen van het oude Batavia. Meer dan drie eeuwen lang woonden zijn voorouders in de stad, zo heeft hij ooit van zijn Indische grootvader gehoord. Wie waren ze? In wat voor stad leefden ze? Hoe is Aziatisch DNA in zijn genoom terechtgekomen? Aan de hand van zijn eigen familiegeschiedenis laat Dröge haarfijn zien hoe dit epicentrum van de kolonie functioneerde.

De rijke geschiedenis en cultuur van het Byzantijnse rijk, ook wel Oost-Romeinse rijk genoemd, is voor velen onbekend terrein. Ten onrechte, want deze geschiedenis is minstens zo boeiend als die van het bekendere West-Romeinse imperium. In zijn hoorcollege besteedt Hein van Dolen ruime aandacht aan de vele facetten van dit keizerrijk dat meer dan 11 eeuwen heeft bestaan, zoals de geschiedenis, de godsdienst, de literatuur en de kunst.

De bestseller De zijderoutes van Peter Frankopan in een nieuw jasje. De zijderoutes is een schitterende verkenning van de elementen die de stuwende kracht waren achter de opkomst en de ondergang van wereldrijken, die de stroom van ideeën en goederen bepaalden en nu een nieuw tijdperk inluiden in de internationale politiek. Het gebied ten oosten van de Middellandse en de Zwarte Zee tot aan de Himalaya, dwars door Centraal-Azië tot diep in China en India, was duizenden jaren het middelpunt van de aarde.

Een bruisende geschiedenis van het Amsterdamse straatleven in de zeventiende en achttiende eeuw. Na alle boeken over belangrijke bestuurders krijgen nu eindelijk ook de gewone Amsterdammers uit die tijd een gezicht. Het Amsterdamse centrum staat vol monumenten. Maar al die stenen herinneringen aan een rijk verleden zeggen weinig over hoe de zeventiende- en achttiende-eeuwse Amsterdammers de openbare ruimte gebruikten. Wie kwam je tegen in de straten van het oude Amsterdam? Wat zag je, hoorde je en maakte je mee als je je door de stadspoorten naar binnen begaf?

Het bijzondere verhaal van Nederlands vergeten buurland Moresnet. Van 1816 tot 1918 lag Moresnet aan de Nederlandse zuidgrens. Het landje had 300 inwoners, die zich in de loop van de tijd echt een volk begonnen te voelen. Ze hadden een eigen hoofdstad (het dorp Kelmis), een staatshoofd (de burgemeester) en een verdedigingsmacht (de veldwachter). De vrijheid en lage belastingen trokken duizenden avonturiers aan en Moresnet groeide uit tot een voorbeeld van hoe mensen zonder grote overheid gelukkig en welvarend konden worden. Sterker nog, de wereldvrede moest hier beginnen.

Jona Lendering behandelt in dit hoorcollege het jodendom uit een lang vervlogen tijd: de periode tussen 1000 v.Chr. en 70 n.Chr. Het was een heel ander jodendom dan dat van vandaag. Niet alle Joden erkenden de Bijbel in de vorm waarin wij die kennen en er werd nog dagelijks geofferd in de tempel. Een voor ons vreemde wereld, maar ook de tijd waarop twee wereldgodsdiensten teruggrijpen: het rabbijnse jodendom en het christendom. Lendering reconstrueert de rijke gedachtewereld van het oude jodendom.

In haar hoorcollege over 120 jaar stijlen en substijlen in jazz en in de geïmproviseerde muziek geeft Vera Vingerhoeds inzicht in de muzikale ontwikkelingen in jazz. Wat is jazz? Hoe ontwikkelen zich nieuwe vormen van jazz? Welke muzikale ingrediënten zijn kenmerkend voor een stijl? Hoe wordt er geïmproviseerd? Van worksongs en blues via swing, bebop en free jazz naar postbop, fusion, wereldjazz en de urban jazz van vandaag: meer dan 20 jazzstijlen komen aan bod met gebruikmaking van veel luisterfragmenten.

Bestaat er zoiets als een Europese identiteit? Deelt een Oostenrijker iets met een Belg dat ze niet met een Cubaan of een Canadees gemeen hebben? Europa bestaat, maar misschien vooral als beeldvorming. En dat zelfbeeld dat wij Europeanen met ons meedragen is vaag, divers en veranderlijk. In deze collegereeks graaft Joep Leerssen in de culturele geschiedenis van Europa, op zoek naar de elementen die samen dat caleidoscopische, tegenstrijdige, vage zelfbeeld uitmaken. Hoewel dat Europese zelfbeeld door de tijd sterk verandert, verdwijnen oude beelden niet volledig.

De 20e eeuw is de eeuw van de massa's en dus ook van het massaal geweld. De moord op omstreeks zes miljoen Joden, de Holocaust of Shoah, wordt tegenwoordig algemeen als het dieptepunt daarvan beschouwd, maar stond zeker niet alleen. In dit hoorcollege schetst Hans Blom in grote lijnen deze massale geweldsuitoefening in de afgelopen eeuw. Hij analyseert hoe we dit massaal geweld kunnen begrijpen door het in de historische context te plaatsen.

Drie koningen uit het Huis Oranje-Nassau regeerden tussen 1813 en 1890 over Nederland: Willem I (1813-1840), Willem II (1840-1849) en Willem III (1849-1890). Hun historische reputaties lopen uiteen. Willem I, als enige van de drie opgenomen in de Historische Canon van Nederland, geldt als een van de grondleggers van onze staat. De Koning-Koopman zou zijn onderdanen hebben opgestoten in de vaart der volkeren; het is wat veel eer. Willem II wordt herinnerd als de Held van Waterloo. In 1848 zou hij zijn conservatieve denkbeelden abrupt hebben ingeruild voor liberale overtuigingen.

Dankzij goed generaalschap, een solide leger en een flinke dosis geluk wist de Macedonische koning Alexander de Grote tussen 334 en 323 v.Chr. het oppermachtige Perzische Rijk te onderwerpen. Hierdoor kon de Griekse cultuur zich verspreiden naar Egypte, Babylonië, Iran, Centraal-Azië en de vallei van de Indus. Jona Lendering laat zien hoe het Perzische Rijk in conflict raakt met Macedonië. Vervolgens behandelt hij Alexanders troonbestijging, de consolidatie van zijn macht in Europa en de inval in Azië.

Een meeslepende saga over liefde, oorlog, intrige, glamour, verraad en familiebanden. Drie zussen uit Shanghai vormden voor een belangrijk deel van de twintigste eeuw het middelpunt van de macht in China. Kleine Zus, Mei-ling, was mevrouw Chiang Kai-shek, first lady van het precommunistische nationalistische China en zelf ook zeer actief in de politiek. Grote Zus, Ei-ling, was Chiangs offi cieuze belangrijkste adviseur. Ze zorgde ervoor dat zijzelf de rijkste vrouw van China werd en haar man de eerste minister onder Chiang.

Drie eeuwen lang spraken overal in de staten New York en New Jersey mensen de Tawl, de Amerikaanse versie van het Nederlands. Het was een overblijfsel van de tijd waarin New York nog Nieuw-Amsterdam heette en je zonder het Nederlands nergens kwam aan de oostkust van Amerika. In De Tawl gaat historicus Philip Dröge al fietsend over Amerikaanse wegen op zoek naar wat er nu nog over is van dat Nederlandstalige verleden. Het resultaat is een opmerkelijk verhaal over de Nederlandse oorsprong van woorden als 'OK' en 'dope' en over gekke rechters, slavernij, komieken en oplichters.

Het belang van het antieke Griekse theater blijkt uit de doorwerking en invloed ervan in latere eeuwen. Dichters, prozaschrijvers, beeldend kunstenaars, cineasten, componisten en choreografen raakten hierdoor geïnspireerd. Maar het belang blijkt ook uit de vele opvoeringen van klassieke toneelstukken in de huidige tijd. De vraagstukken die in de tragedies en komedies aan de orde komen zijn tijdloos en de schitterende poëtische taal blijft het publiek aanspreken en ontroeren, ook in vertaling. In zijn hoorcollege bespreekt Hein van Dolen zoveel mogelijk facetten van het antieke theater.

De Verenigde Oost-Indische Compagnie (1602-1799) was de allereerste multinational ter wereld en één van de meest succesvolle handelsbedrijven ooit. De vloot van de V. O. C. groeide uit tot meer dan 1700 schepen. Scheepsladingen vol specerijen, zijde, thee en porselein bereikten Nederland vanuit Azië. Door deze bloeiende handel ontstond in de Nederlanden een periode van ongekende welvaart, de zogenaamde Gouden Eeuw.

De Opstand (1568-1648) is in Nederland ook wel bekend onder de naam Tachtigjarige Oorlog. Die tijd zien we als het begin van Nederland. Dat het geen echte oorlog was, hoor je in dit één uur durende luistercollege. Maar waarom werd er dan gevochten? Door wie en waar ging het eigenlijk over?

Op 10 mei viel het Duitse leger het neutrale Nederland binnen. Het was het begin van een 5 jaar durende bezetting. Waarom werd Nederland aangevallen en hoe was het om te leven onder de Duitse bezetter. Wat waren de gevolgen van de bezetting, toen en nu? En door wie werd Nederland in 1945 bevrijd?

De oorspronkelijke betekenis van het Griekse woord voor filosofie is het houden van en zoeken naar kennis en wijsheid. Door de ontwikkeling van de wetenschap in Europa veranderden de conceptie en de functie van de wijsbegeerte, zodat hedendaagse opvattingen van filosofie begrepen moeten worden tegen de achtergrond van de wetenschapsgeschiedenis. In deze vier colleges geeft Herman Philipse een historisch-systematisch overzicht van de opvattingen over wijsbegeerte aan de hand van belangrijke denkers.

Onder staatsvorming wordt gewoonlijk verstaan ​​het proces waarbij staten worden gecreëerd en vervolgens hun monopolie van legitiem geweld over een bepaald gebied vestigen en consolideren door een duurzaam administratief, financieel, gerechtelijk en militair apparaat op te bouwen. Hoewel er voorbeelden van staatsvorming zijn geweest in het oude Midden-Oosten en China, was het in Europa dat vanaf de Middeleeuwen de moderne staatsvorming ontstond, met een echte bureaucratische infrastructuur. Peer Vries legt in zijn hoorcollege uit hoe een staat vorm krijgt.