Dutch History

Eeuwenlang vormden de Middeleeuwen een synoniem voor ongeletterdheid, barbarij en wreedheid. In de moderne tijd heeft zich daarnaast een veel positiever beeld ontwikkeld. Dan roepen de Middeleeuwen gedachten op aan ongebonden vrijheid, zuivere natuur, spontaniteit en ongekunstelde schoonheid. In dit college belicht de vooraanstaande wetenschapper Herman Pleij deze buitengewoon interessante periode uit onze beschavingsgeschiedenis zowel vanuit historisch-letterkundig als cultuur-historisch perspectief.

Tussen 1936 en 1939 werd Spanje verscheurd door een burgeroorlog. Republikeinen en nationalisten streden op leven en dood. Ze werden daarin gesteund door een keur aan politieke en religieuze groeperingen, waaronder socialisten, anarchisten, communisten, fascisten, monarchisten en autoritaire militairen. Ook het buitenland bemoeide zich met de strijd, zoals Duitsland en de Sovjet-Unie.

De Nederlandse identiteit bestaat volgens sommige mensen niet. Maar Nederland kent wel degelijk collectieve eigenaardigheden die lange tradities hebben en niet zomaar uit de lucht zijn komen vallen. De afkeer van nationalisme en volkshelden, het botte en directe optreden, het gelijkwaardigheidsdenken, de Oranje- en carnavalsgekte, het zuinige en het polderen zijn maar enkele voorbeelden.

Meesterverteller Fik Meijer behandelt in deze lezing de geschiedenis van de Grieken en Romeinen aan de hand van enkele concrete probleemstellingen. Wat waren de oorzaken en gevolgen van de Griekse expansie? Waarom was juist de 'democratische' volksvergadering in het oude Athene zo imperialistisch. En hoe kan het dat de Romeinen zo machtig waren, terwijl hun oorlogsverklaringen altijd van een defensieve overweging uit ging? Meijer geeft in deze lezing meer dan een historische uiteenzetting van de Grieken en Romeinen. Hij weet een levendig beeld te schetsen van het leven in de klassieke oudheid.

In alle maatschappijen manifesteren zich groepen personen met macht en aanzien, een verschijnsel dat een erfelijk karakter krijgt. Maar hoe is de adel in Europa ontstaan en welke vorm heeft hij in Nederland gekregen?

In dit college behandelt Coen Schimmelpenninck de historische ontwikkeling en betekenis van de adel in Nederland, van de middeleeuwen tot nu. Met aandacht voor onderwerpen als het leenstelsel, de standen, de ridderschappen en de leef- en bestuurscultuur in de loop der eeuwen.

In zijn college over de historische Mohammed reconstrueert arabist Hans Jansen het leven van de profeet aan de hand van overgeleverde verhalen. Wie was Mohammed eigenlijk? Hoe betrouwbaar zijn de bronnen en in welk historisch kader moeten we ze begrijpen? Met kennis van de Arabische wereld, een heldere stijl en een juiste dosis gezond verstand en humor, geeft Hans Jansen een uiterst boeiend college over het begin van de islam.

Vladimir Lenin en Josef Stalin waren de eerste twee leiders van de Sovjet-Unie. Door de verschillen in achtergrond, opleiding en ideologische opvattingen, hebben zij hun eigen stempel gedrukt op de politieke, industriële, economische en sociologische ontwikkeling van Rusland en haar inwoners. Beiden hebben de industrialisatie van het overwegend agrarische Rusland versneld. Maar daarnaast kwamen miljoenen mensen om het leven tijdens de jaren van de Grote Zuivering onder Lenin en later onder het terreurbewind van Stalin.

In de afgelopen 500 jaar is met schokken en stoten de basis gelegd voor de wereldeconomie zoals we die nu kennen. Tegenwoordig zijn alle landen van de wereld in meer of mindere mate economisch en politiek met elkaar verbonden. Tot het begin van de twintigste eeuw heeft de Europese expansie overzee binnen dit globaliseringsproces een hoofdrol vervuld.

Het nationalisme beheerst sinds twee eeuwen het Europese politieke denken. Het is een onderwerp waarbij iedereen zich betrokken voelt en waarover iedereen een mening heeft. Het leidt tot hevige debatten en geschillen in de samenleving. Vaak worden begrippen als "natie" en "nationalisme" daarbij in tegenstrijdige en uiteenlopende betekenissen gebruikt en met een gebrekkige kennis over de cultuurhistorische achtergronden. Joep Leerssen zet in dit hoorcollege de zaken op een rij.

Dit is deel 2 van de serie Een geschiedenis van de westerse wijsbegeerte en gaat over de periode van de 4de eeuw v.C. tot de 3de eeuw n.C. Filosoof Johan Braeckman gaat in dit deel uitgebreid in op de levens, werken en filosofie van Plato en Aristoteles. Daarnaast behandelt hij de Hellenistische filosofieën, zoals het cynisme, het epicurisme, het stoïcisme en het scepticisme. Over de collegeserie Een geschiedenis van de westerwijsbegeerte: Al minstens 5000 jaar worstelt de mensheid met fundamentele vragen over het leven.

Dit is deel 1 van de serie Een geschiedenis van de westerse wijsbegeerte en gaat over de periode van 3000 tot 400 v.C. Filosoof Johan Braeckman bespreekt de ontwikkelingen van de wijsbegeerte vanaf de oudst bekende mythen en verhalen, de presocratici en sofisten tot en met Socrates, die de gifbeker dronk in 399 v.C. Over de collegeserie Een geschiedenis van de westerwijsbegeerte : Al minstens 5000 jaar worstelt de mensheid met fundamentele vragen over het leven. Cruciale vragen over ons bestaan en ons wezen worden sinds het begin van de beschaving door bedachtzame mannen en vrouwen overwogen.

In dit multidisciplinaire college kijkt Kitty Zijlmans naar de vele aspecten van kunstgeschiedenis, waaronder esthetica en kunstkritiek. Maar ook naar de rol van de kunst in de maatschappij en de veranderingen daarin als gevolg van de opkomst van moderne kunst en de mondialisering.

Duizenden van Europa's meest vooraanstaande kunstenaars, schrijvers en wetenschappers waren euforisch toen in 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Hoe konden zoveel intelligente, vooruitstrevende en sociaal geëngageerde mannen en vrouwen veranderen in militante, oorlog verheerlijkende radicalen? Om dit mysterie te begrijpen duikt Ewoud Kieft tijdens dit college in de levens van een aantal intrigerende oorlogsenthousiastelingen, zoals de Italiaanse dandy en vrouwenverslinder Gabriele d'Annunzio en de Duitse anarchist Erich Mühsam. Waar kwam hun oorlogsenthousiasme vandaan?

A beautiful debut set around the creation of the world-famous Monterey Bay Aquarium--and the last days of John Steinbeck's Cannery Row In 1940, fifteen year-old Margot Fiske arrives on the shores of Monterey Bay with her eccentric entrepreneur father. Margot has been her father's apprentice...

Rusland in de moderne tijd maakte een aantal rigoureuze transities door. Van een overwegend agrarisch Tsarenrijk naar een geïndustrialiseerde Socialistische heilstaat. Van Stalins totalitaire staat naar de meer open politiek van Chroetsjov. En uiteindelijk van de paranoïde Breshnev naar de Perestroika van Gorbatsjov. Henk Kern laat het college beginnen in de Tsarentijd in de 19e eeuw en toont hoe Rusland zich als Soviet-Unie ontwikkelt tot de tweede wereldmacht tijdens de Koude Oorlog.

Welkom in de betoverende wereld van de Noorse mythologie, een rijke schat aan goden, godinnen, verhalen, mythen en sagen die de harten en verbeelding van generaties hebben gevangen. Reis met ons mee naar het mysterieuze Scandinavië, het thuisland van de Vikingen, waar de lucht doordrenkt is met de geur van avontuur en de echo's van oude legendes nog steeds resoneren.

Het "lied" is een zeer algemeen begrip dat vele soorten en vormen van liederen omvat. Wanneer we tegenwoordig het lied als kunstvorm beschouwen, bedoelen we in feite het lied met begeleiding van piano. Hoewel dat een ernstige beperking impliceert, behandelt Leo Samama in deze serie colleges toch overwegend dat klavierlied. Grofweg van Haydn en Mozart tot in onze tijd. Hij vertelt ook over de ontwikkeling van de spannende samenwerking tussen muziek en tekst. Begint de kracht van de muziek inderdaad waar die van de tekst ophoudt, of is de symbiose vele malen groter dan dat?

Huge international companies and corporations are a normal part of our everyday lives today. For most, their unimaginable wealth and power, rivaling even some of the smaller countries of the world, is something we take for granted. And we see them as the living embodiment of the capitalist system, regardless if we take it as a good or a bad omen. However, this wasn’t always the case.

Oorlog is een bijzonder en paradoxaal fenomeen. Het roept tegelijk walging en fascinatie op. Oorlog was een inspiratiebron voor de beste wereldliteratuur én voor de meest afschuwelijke gruweldaden. Eén ding is duidelijk: oorlog is een belangrijke 'vormende' kracht in de geschiedenis. Zo zag de landkaart van Europa er na de Eerste Wereldoorlog totaal anders uit dan ervoor. Complete keizerrijken verdwenen en nieuwe staten werden gevormd. Na 1945 zorgden koloniale en revolutionaire oorlogen voor een geheel andere wereldkaart.

Het Griekse schiereiland Peloponnesos leent zich bij uitstek om de antieke Griekse cultuur van verschillende kanten te belichten. Daar bevindt zich de oudste Griekse stad Argos, waar één van de grootste beeldhouwers werkzaam was. De Peloponnesos biedt ook de burchten van Mycene, het Myceense schrift, het best bewaarde theater, het centrum van de wondergenezingen en de soldatenstad Sparta. Ook vond daar om de vier jaar het nationale sportfestijn in Olympia plaats.