Showing results by author "Omon Muxtor" in All Categories

Katta oilada yaqinlar orasida har xil narsa bo’lib o’tishi mumkin: gina-gudurat, xafagarchilik, ayblovlar, xotinga andisha yetishmaydi, erga esa sabr. Ko’pincha baxsli vaziyatlarda bolalar kattalardan ko’ra oqilona ish tutadilar, keksalarning donishmandligi esa sukut saqlashdan iborat bo’lib qoladi.

Bir oilada qaynona kelini unga o’xshaydi, deb hisoblaydi. Aslida esa ular bir-biridan juda farq qiladilar: qaynona doim uyda o’tiradi, kelini esa kun bo’yi ishda, qaynona hamisha ro’mol o’rab yuradi, kelini esa bosh yalang, qaynona erkaklar bilan yuzini ochib gaplashmagan, kelini esa bemalol gaplashadi ham, kulishadi ham! Biroq bir kuni uyda kichkinagina mushuk bolasi paydo bo’lgandan keyin, vaziyat kutilmagan holda o’zgaradi.

Avvallari uning ismi Ahmad aka emas, Ahmad-polvon edi. Qishloqdagi hech bir yirik tadbir usiz o’tmas edi, uni musibatli kunlarda yordamga chaqirishar, bayramlarda esa polvonlar bellashuvida ishitrok etishga taklif qilishar edi. Ahmad-polvon Zuhra ismli judayam kamtar va oqila qizga uylangan edi, va u har gal o’g’il kutganiga qaramasdan oilada ketma-ket sakkizta qiz farzand tug’ildi. Va sakkizinchi qizining tug’ilganidan keyin Ahmad-polvonning qaddi bukilib qoldi va Ahmad akaga aylandi.

Keksalik yoshiga yetganliklariga qaramay bir-birlari bilan chiqisha olmaydigan ikki opa-singil haqida ibratli hikoya. Aslida har bir odam tanlash huquqiga ega: senga qadrdon bo’lgan inson bilan murosai-madora qilish yoki bir umr o’zini qizg’anchiq o’g’ri kabi tutgan hamda hech kim bilan gaplashmagan, odamlar kabi mehr va e’tibor talabida bo’lmagan mushuk bilan yashab o’tish.

1917 yil. Buxoroda qishning qorli qattiq sovug’i turgan. Qish va ocharchilik. Munavvar-bibi hammolchilik qiladigan eri arava tagida qolib, halok bo’lgandan keyin qo’lida kichkina o’g’li bilan yolg’iz qoldi. Ochlikdan azob chekayotgan ikki yoshli o’g’li Dilshodni asrab qolish uchun u noilojlikdan sobiq xo’jayini - qozining xotinidan ozgina bo’lsa ham un so’rashga urinadi. Biroq u xohlagan bir siqim unni unga qozining xotini emas, rahmdil nonvoy beradi. Ammo najotbaxsh unni o’g’liga yetkazib olib borish uning peshonasiga yozilmagan edi.

Zarifa tug’ilib-o’sgan ona shahri Buxorodan Toshkentga keladi. Kutilmaganda Hafiz ismli bir yigit bilan avtobusda gaplashib qoladi. Tasodifiy tanishuv juda tez sur’atda rivojlanib boradi: aniqlanishicha, ayol she’riyatga qiziqadi va uni yaxshi ko’radi. Ichki yolg’izlik hissi ularni yanada birlashtiradi. Ayolning samimiyligi va beg’uborligi yigitning qalbidan chuqur joy oladi.

Musofir muxbirning mehmonxona nomerida bemahalda telefon jiringlaydi. Go’shakdan yosh qizning hayajonli va xavotirli ovozi eshitildi, u onasi betobligi bois shifokor zarurligi uchun kasalxonani surishtirayotgan edi. Muxbir muloyimlik bilan qiz adashib boshqa joyga tushganini aytib, qaytadan qo’ng’iroq qilib ko’rishni maslahat beradi. Shu tariqa kutilmagan telefon muloqoti ulanib ketadi, bunda ikki kishining bir-biri birini tanimasligi muhim emas, axir insoniylik, samimiylik va hamdardlikni namoyon qilish uchun odamning ismi, ko’rinishi va yoshini bilish shart emas.

Ko’pincha ayollarda go’zallik bilan birga o’zlarini ortiqcha urintirmagan holda hammadan ustun bo’lish va hamma narsaga ega chiqish ishtiyoqi va xohishi mujassam bo’ladi. Karima ana shunday ayollar sirasiga kiradi, u istagan narsasiga erishish uchun sevgini qurol qilib oladi. Biroq Karimaga ishqi tushgan Sobir qizning xolasi bilan ikki marta uchrashgandan keyin uning sevgilisiga nisbatan munosabati o’zgardi: Sobir ziyrakligi va qalbining tubi bilan qizdagi sovuqlik, vijdonini va hattoki tan mahramiga bo’lgan sadoqatini ham sotib yuborish tayyor ekanligini ko’ra oldi.

Shaharlik qiz qishloqlik yigitga unashtirildi. To’yning birinchi kunidayoq qiz imkon tug’ilishi bilanoq shaharga qaytib ketishiga o’ziga so’z beradi. Kuyov bilan ko’zlari to’qnashgan kelin o’zida tushunib bo’lmas hayajonni sezadi. Kundalik ro’zg’or ishlari qizni voqealar og’ushiga jalb etadi, ammo shaharga ketish istagi hamon uning qalbini qiynar edi. Bir kuni shaharga ketish uchun yaxshigina imkoniyat tug’iladi - shunda kelinchak yagona to’g’ri qarorni qabul qiladi.