Obtenez 3 mois à 0,99 $/mois

OFFRE D'UNE DURÉE LIMITÉE
Page de couverture de Tạp chí xã hội

Tạp chí xã hội

Tạp chí xã hội

Auteur(s): RFI Tiếng Việt
Écouter gratuitement

À propos de cet audio

Những vấn đề xã hội Việt Nam và trên thế giới qua lăng kính RFI

France Médias Monde Sciences sociales
Épisodes
  • Jakarta, "thành phố đang chìm", qua ống kính của nhiếp ảnh gia Hà Lan Cynthia Boll

    Jakarta, "thành phố đang chìm", qua ống kính của nhiếp ảnh gia Hà Lan Cynthia Boll
    Dec 10 2025
    Với những khu phố sầm uất và những tòa nhà chọc trời, Jakarta là một thành phố sôi động nhưng đang dần biến mất. Việc khai thác nước ngầm quá mức đã gây ra tình trạng sụt lún đất ở mức báo động: từ 8 đến 20 cm mỗi năm. Ở một số khu vực, mặt đất nằm dưới mực nước biển đến 4 mét. Hậu quả ngày càng khó lường: lũ lụt ngày càng trầm trọng, cơ sở hạ tầng bị hư hại và các dòng sông không còn chảy tự do ra biển. Vào năm 2014, nữ nhiếp ảnh gia người Hà Lan Cynthia Boll tình cờ đọc được thông tin về dự án xây dựng một bức tường chắn sóng khổng lồ ở Vịnh Jakarta. Đó chính là khởi đầu của một hành trình mà sau này sẽ dẫn đến "Thành phố đang chìm", một dự án nhiếp ảnh dài hạn về một trong những mối đe dọa đối với nhiều đô thị trên thế giới: tình trạng sụt lún đất. Năm 2022, Cynthia Boll đã hợp tác với nhà báo kiêm nhà làm phim tài liệu Stephanie Bakker để khám phá sâu hơn về dự án này, cả về mặt hình ảnh lẫn báo chí. Họ chia sẻ những trải nghiệm của cư dân thành phố khi đối mặt với cả hiện tượng sụt lún đất và biến đổi khí hậu. Mục tiêu của họ không chỉ là nêu bật những rủi ro mà còn khám phá cách mà mỗi cá nhân thích nghi, chống chọi hoặc suy nghĩ lại về môi trường của họ, cũng như những bài học mà trải nghiệm của họ có thể mang lại cho thế giới. Phóng sự ảnh của Cynthia Boll tựa đề “Cuộc di dời thủ đô Indonesia” ( "La migration de la capitale indonésienne" ) đã được giới thiệu tại Liên hoan ảnh báo chí quốc tế Visa pour l’image tại thành phố Perpignan miền nam nước Pháp vào đầu tháng 09/2025. Trả lời RFI Việt ngữ tại Perpignan, Cynthia Boll cho biết: “Tình trạng sụt lún không chỉ là thách thức đối với Jakarta, mà có tới 20% thành phố trên toàn thế giới bị tình trạng này, tức là ảnh hưởng đến rất nhiều người, đến cả hàng triệu người. Jakarta đáng chú ý vì họ có kế hoạch di dời thủ đô để giải quyết vấn đề ngập nước, quá tải dân số và tắc nghẽn giao thông. Họ có làm được như vậy không, đó là một quá trình rất đáng theo dõi. Lần đầu tiên tôi đến Jakarta là vào năm 2014 và kể từ đó tôi đã quay lại thành phố này hàng năm, thậm chí đôi khi là hai lần một năm, tức là trong một thời gian dài. Điều đáng nói là ở miền bắc, mỗi lần đến tôi đều thấy có sự thay đổi. Dự án này thể hiện góc nhìn của những người đang sống ở đó, tùy theo là một nữ sinh, một ngư dân hay một kỹ sư. Tôi nói chuyện với họ để lắng nghe suy nghĩ của họ.” Cynthia Boll đã lặn lội ( theo nghĩa bóng lẫn nghĩa đen ) đến khu vực Muara Angke, phía bắc Jakarta, để chụp các bức ảnh tại nơi thường xuyên bị ngập lụt nghiêm trọng do thủy triều, khi nước biển tràn qua đê và chảy vào các vùng trũng thấp. Hiện tượng này, mà người dân địa phương gọi là "rob", gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của họ. Trong bức ảnh, một số người dân đang đi trên đường phố bị ngập quá nữa người, nhưng vẫn nở nụ cười cam chịu trước ống kính của nữ nhiếp ảnh gia người Hà Lan. Cynthia Boll nêu lên những quan sát của cô trong những lần đi thực tế đến các khu vực thường xuyên bị ngập nước ở Jakarta: ”Thật thú vị khi thấy mọi người thích nghi như thế nào với tình hình, với mỗi loại lũ lụt khác nhau, chẳng hạn như lũ lụt do mưa làm nước sông dâng cao. Ở miền bắc, người dân cũng phải hứng chịu nước từ biển khi thủy triều lên. Ai cũng lo chuyển đồ đạc có giá trị lên tầng một để bảo vệ chúng. Những giấy tờ quan trọng thì họ bọc kín lại. Nói chung, họ có một cơ chế đối phó và đã quen với điều đó. Nhưng họ cũng nói rằng lũ lụt đang trở nên thường xuyên hơn và tồi tệ hơn. Chẳng hạn như trong bức ảnh này, chúng ta thấy người dân trong xóm đang nâng một chiếc xe máy lên một chỗ cao hơn, vì nhà của một người đang bị ngập và nước ngày càng dâng cao.” Nói chung, tình trạng ngập lụt thường xuyên gây rất nhiều xáo trộn cho sinh hoạt của người dân Jakarta, nhất là ảnh...
    Voir plus Voir moins
    9 min
  • Bắc Triều Tiên : Thông tin bên ngoài đã “lọt” vào đất nước khép kín nhất thế giới như thế nào ?

    Bắc Triều Tiên : Thông tin bên ngoài đã “lọt” vào đất nước khép kín nhất thế giới như thế nào ?
    Nov 26 2025
    Tại đất nước được cho là khép kín nhất thế giới, nơi mọi hoạt động tiếp cận thông tin, mọi phương tiện truyền thông chính thức đều bị chế độ kiểm soát chặt chẽ nhưng lại vẫn có những vụ hành quyết công khai những người trẻ “mắc tội” xem các nội dung đến từ nước ngoài. Điều đó đã khiến không ít người tự hỏi rốt cuộc những thông tin này đã lọt qua được mạng lưới kiểm soát của chính quyền và đến được với những người dân Bắc Triều Tiên ra sao. Hành quyết công khai Hồi cuối tháng Sáu, bộ Thống Nhất Hàn Quốc ra một báo cáo cho biết chế độ Kim Jong Un đã tiến hành các vụ xử tử công khai theo “luật chống tư tưởng phản động” được ban hành năm 2020. Theo Le Monde, báo cáo dựa trên lời khai của 649 người tị nạn Bắc Triều Tiên đã trốn khỏi đất nước trong những năm gần đây, cho thấy nỗi lo ngại của chế độ Bình Nhưỡng trước những nội dung mang lại hình ảnh tích cực cho “kẻ thù phương Nam”. Trong báo cáo, tất cả những người tị nạn đều phát biểu ẩn danh. Một người cho biết đã chứng kiến vào năm 2022 cảnh hành quyết công khai một công nhân nông nghiệp 22 tuổi trong một mỏ thuộc tỉnh Hwanghae, nằm ở phía tây nam Bắc Triều Tiên. Vị thẩm phán khi tuyên án đã nói: “Anh ta bị bắt vì nghe bảy mươi bài hát và ba bộ phim của lũ tay sai bù nhìn (ám chỉ người Hàn Quốc). Trong quá trình thẩm vấn, phát hiện ra rằng anh ta đã phân phát những nội dung này cho bảy người khác.” Một nhân chứng khác thì cho biết ba người quen của bà đã bị xử bắn công khai trong năm 2023 vì họ đã xem phim truyền hình Hàn Quốc. Bà nói thêm rằng chế độ đã gọi họ là “những kẻ phản quốc.” Cha mẹ cũng bị buộc phải ký vào bản cam kết với nội dung: “Tôi đảm bảo rằng con tôi không xem các nội dung video không trong sáng tại nhà.” Không chỉ xem những bộ phim đến từ phương Nam, bất cứ ai ăn mặc hoặc nói chuyện theo “phong cách bù nhìn”, (tức phong cách Hàn Quốc), cũng đều bị gọi là “phản động”. Một số lời khai khác còn cho biết các thanh tra rà soát kỹ lưỡng danh bạ trong điện thoại di động để bảo đảm là tên được lưu theo cách gọi của Bắc Triều Tiên, chẳng hạn như “Cha”, thay vì theo cách gọi của Hàn Quốc như “Bố”. Điều này đặt ra một câu hỏi, rốt cuộc vì sao giới trẻ Bắc Triều Tiên vẫn có thể tiếp cận được với những thứ đến từ nước ngoài ? Những thông tin, bộ phim hay ấn phẩm từ Hàn Quốc đã lọt vào đất nước khép kín nhất thế giới như thế nào ? Mời quý vị cùng theo chân thông tín viên RFI Célio Fioretti đến gặp những người từng trốn thoát thành công khỏi chế độ Bình Nhưỡng và lắng nghe câu chuyện của họ. Câu chuyện về những người truyền tin Dù không có kết nối Internet toàn cầu và việc ra vào lãnh thổ được kiểm soát nghiêm ngặt nhưng vẫn có những thông tin lọt được qua lưới kiểm soát. Điều này là nhờ công việc của một số người, trong đó có Park Jong Ho, bản thân ông cũng là một người tị nạn Bắc Triều Tiên, nay đã trở thành người truyền tin. Ở bờ biển hoang sơ của đảo Gangwado, nơi có thể nhìn thấy bờ biển phía bắc chỉ cách vài cây số, Park Jong Ho và nhóm của ông thả xuống biển những chai nhựa bên trong chứa gạo và USB. Khi được hỏi mục đích của việc làm này là gì, ông Park cho hay : “Chúng tôi dùng những chai nhựa như thế này, khoảng một lít hoặc hơn. Chúng tôi cho gạo vào, vì Bắc Triều Tiên thiếu lương thực nghiêm trọng. Trong thời Covid, chúng tôi còn cho thêm khẩu trang và thuốc men. Rồi chúng tôi bỏ thêm USB và thẻ SD. Trong đó có phim, phim truyền hình Hàn Quốc, và cả thông tin về Bắc Triều Tiên – những điều mà chế độ cố gắng che giấu, như tình trạng nghèo đói, suy dinh dưỡng hay bệnh tật. Sau đó, chúng tôi thả chai xuống nước, dòng hải lưu sẽ đưa chúng đến bờ biển Bắc Triều Tiên.” Ông Park giải thích tiếp : “Khi còn ở Bắc Triều Tiên, công việc của tôi là gây nhiễu sóng radio để chặn mọi tín hiệu từ bên ...
    Voir plus Voir moins
    9 min
  • Pháp : Tòa nhà đầu tiên được xây dựng với hệ thống sưởi và điều hòa tự nhiên

    Pháp : Tòa nhà đầu tiên được xây dựng với hệ thống sưởi và điều hòa tự nhiên
    Nov 19 2025
    Sau khi thử nghiệm thành công ở Áo, Thụy Sĩ, Đức, lần đầu tiên một tòa nhà không sử dụng hệ thống sưởi hoặc điều hòa được xây dựng tại Pháp, tại khu phố Confluence ở thành phố miền trung Lyon. Công trình kiến trúc, thích ứng với biến đổi khí hậu, cho phép duy trì nhiệt độ trong khoảng 22 đến 26 độ C quanh năm, dự trù khánh thành vào tháng 12/2025. Công trình được đặt tên là Essentiel 22-26, ám chỉ đến nhiệt độ được duy trì bên trong tòa nhà đã được khởi công xây dựng từ cuối năm 2024, do văn phòng kiến trúc Baumschlager Eberle của Đức thiết kế. Với 6 tầng, tòa nhà được đặt ở khu phố thương mại tại Lyon, gồm 23 căn hộ, được bán với giá cả phải chăng, khoảng 3000 euro/ m2, thuộc sở hữu của Foncière Solidaire du Grand Lyon. Đây được xem là tòa chung cư vận dụng lý thuyết sinh khí hậu đầu tiên tại Pháp, bảo đảm tiện nghi mùa hè và mùa đông cũng như chất lượng không khí trong nhà bằng các giải pháp kiến trúc thuần túy. Tức là tạo những cấu trúc cách nhiệt và giữ nhiệt thụ động, để tự tạo ra hệ thống làm mát và thông gió, giữ nhiệt một cách tự nhiên, thay vì sử dụng các thiết bị cơ học. Để hiểu rõ về nguyên lý hoạt động của công trình kiến trúc này. RFI Tiếng Việt đã phỏng vấn kiến trúc sư Anne Speicher, thuộc văn phòng kiến trúc Baumschlager Eberle, phụ trách thiết kế tòa nhà 22-26 này. Xin cảm ơn bà Anne Speicher. Trước tiên, bà có thể cho biết những nguyên lý cơ bản trong việc thiết kế ra tòa nhà đầu tiên ở Pháp ? Thiết kế của chúng tôi tập trung giải quyết 2 câu hỏi quan trọng : Làm sao để giảm thiểu triệt để tiêu thụ năng lượng cho người ở ? Làm sao để tăng sự tiện nghi đồng thời giảm phát thải carbon ? Để làm được điều đó, công trình này dựa trên 3 nguyên tắc chính. Đầu tiên là tính quán nhiệt (inertie). Chúng tôi sử dụng các vật liệu có khả năng giữ nhiệt, hấp thụ nhiệt và giải phóng nhiệt, cũng như độ ẩm và khí lạnh. Ví dụ như kết cáu của sàn nhà, vốn chiếm 70 % khả năng hấp thụ nhiệt lượng của tòa nhà, và các tường bao quanh;, dày 72 cm, gồm hai lớp gạch, và được hoàn thiện bằng vữa vôi bên ngoài và một số vị trí sử dụng kính ba lớp. Nguyên tắc thứ hai là tính thông gió tự nhiên và thứ ba là hệ thống điều khiển thông minh. Một hệ thống điều khiển sẽ giám sát và duy trì tính cân bằng của tòa nhà, dựa trên các thông số về chất lượng không khí (nồng độ CO2), độ ẩm và nhiệt độ. Các mô phỏng và thử nghiệm cho kết quả khả quan, đó là mức tiêu thụ điện ước tính khoảng 2kw/h cho mỗi m2/ mỗi năm.Đây cũng là tòa nhà duy nhất tại Lyon không vượt quá 28 độ C vào màu hè nhờ khả năng điều hòa tự nhiên. Tòa nhà được đặt tại khu phố Confluence, liệu vị trí này có đặc điểm gì cần phải chú ý khi xây dựng ? Khu Confluence có mật độ dân cư cao, gần đường cao tốc và do đó có nhiều tiếng ồn và ô nhiễm, đồng thời khu nằm trong khu vực có hoạt động địa chấn. Tất cả các yếu tố này đã được tính đến trong thiết kế. Cấu trúc tường dày và vật liệu nặng giúp giảm tiếng ồn hiệu quả hơn do so với các cấu trúc gỗ. Các khu nhà ở được bố trí lùi sâu vào trong, còn khu văn phòng, hay các trường học thì nằm ở phía ngoài để chắn tiếng ồn và bụi. Các yếu tố như hướng của công trình, hướng sáng có được tính đến như thế nào ? Công trình có mặt tiền (façade) khá sâu và có kính ốp ở mặt trong, từ 60-72 cm, tạo thành một « mái hắt » tự nhiên và tạo bóng. Các không gian sinh hoạt chính được bố trí ở phía trong, phía sau các khoảng hiên lõm (loggia), tạo chiều sâu thẩm mỹ, vừa giúp cản nắng trực tiếp. Tại Lyon Confluence, chúng tôi chọn giải pháp che nắng bằng rèm ngoài nhẹ, gần như bằng vải. Loại rèm này cho phép không khí đi qua, tạo nên sự cân bằng giữa ánh sáng dễ chịu và thông gió tự nhiên mà vẫn giữ được tầm nhìn thoáng. Hệ thống thông thoáng khí tự nhiên hoạt động như thế nào ? Tất cả các cửa sổ đều có phần không trong suốt, được gọi là phần cửa ...
    Voir plus Voir moins
    10 min
Pas encore de commentaire