Dutch History

Een blik in het brein van Poetin en andere potentaten. Vladimir Poetin houdt van geschiedenis. Zijn vurige redevoeringen zitten er vol mee. Velen verklaren hem voor gek, maar in vaardige handen is het verleden een wapen zonder weerga. Xi Jinping, Recep Tayyip Erdogan en andere ambitieuze leiders weten dat ook en maken er sluw gebruik van. Dat gebeurt wereldwijd. Ook in het Westen. In De macht van het verleden legt Ivo van de Wijdeven haarfijn uit hoe politici en potentaten de geschiedenis gebruiken. Daarmee geeft hij tevens inzage in de diepere drijfveren van machthebbers. Hun visie op het verleden stuurt hun handelen in het heden. De macht van het verleden werkt twee kanten op. Hoogste tijd om die macht onder de loep te nemen.

Abraham Kuyper (1837-1920) was zonder twijfel één van de merkwaardigste figuren van de Nederlandse geschiedenis. Kuyper richtte zijn eigen dagblad, partij, universiteit en kerk op, de instrumenten waarmee hij de strijd aanbond tegen ‘de revolutie’, tegen liberalisme, socialisme, evolutieleer, Tachtigerpoëzie, Multatuli, enzovoorts. Terwijl hij voor zijn gereformeerde achterban een nieuwe Mozes leek, was hij voor menig ander een dagelijkse steen des aanstoots. Maar wat men ook van hem vond, feit is dat de invloed van deze ‘geroepene’ op de Nederlandse samenleving aanzienlijk was.

In de westerse kunst- en cultuurgeschiedenis beslaat de Renaissance bovenal de periode tussen 1400 en 1600. De confrontatie met de denkbeelden uit de antieke wereld bracht een wedergeboorte van de kunsten teweeg en was een breekpunt met wat men lang beschouwde als de ‘donkere middeleeuwen’. Tegenwoordig zien we de voortekenen van een renaissance al vanaf de late 12e eeuw opdoemen, met de herontdekking van de klassieke oudheid en de opkomst van het humanisme.

Een vlaag van natte hond wurmt zich door dikke blauwe wierookwolken in de Onze-Lieve-Vrouwekerk. De penetrante geur van lijken in ontbinding vermengt zich met de parfumwalm van opgetutte kooplui. Aan een van de tientallen zijaltaren rinkelt voor de honderdste keer een bel. Orgelspel en klokkengelui overstemmen de kreet van een marktkramer bij het portaal. In het schemerduister, langs monumentale schilderijen en fluwelen gordijnen, turen heiligen naar de wirwar van kerkgangers.

In dit hoorcollege wordt de geschiedenis van migratie verteld aan de hand van verschillende invalshoeken, beginnend met een globaal panorama en eindigend met Nederland. Leo Lucassen geeft daarmee een helder historisch overzicht van migratie in de loop der eeuwen, met aandacht voor specifieke thema’s als globalisering, organisationele migratie, arbeidsmigratie, massamigratie en natuurlijk het huidige debat over immigratie en integratie. Op basis van goed gefundeerde kennis ontmaskert Lucassen vele vooroordelen en foutieve claims.

In zijn hoorcollege reconstrueert Etienne Vermeersch het leven van Jezus van Nazareth volgens een historisch-kritische methode. Deze bestaat uit een kritische analyse van de beschikbare bronnen en hun culturele en historische context om zo te beargumenteren wat historisch is en wat niet. Algemeen wordt aangenomen dat Jezus van Nazareth een Joodse profeet was die leefde van ca. 5 v.C. tot ca. 30 n.C. Vanaf ongeveer 28 n.C. trad hij in Galilea en Judea naar buiten als profeet. Op bevel van de Romeinse prefect Pontius Pilatus werd hij in 30 (of 33) n.C. door Romeinse soldaten gekruisigd. Echter, er bestaan geen strikt historische bronnen over Jezus.

In 1095 startte een serie op geloof geïnspireerde militaire campagnes om het Heilige Land te heroveren: de kruistochten. Tussen de 11e en 13e eeuw trokken vanuit heel Europa honderdduizenden mensen richting Jeruzalem om de stad te bevrijden van de moslims. Hoe waren deze kruistochten ontstaan en hoe werden ze georganiseerd? Waarom vonden deze kruistochten in het Europa van de Middeleeuwen zoveel voedingsbodem?

Het moderne China roept in het Westen veel vragen op. Nooit eerder is de economie van China namelijk zo verstrengeld geweest met die van de rest van de wereld. Moeten we het land zien als een bedreiging of als een kans? Vertaalt de economische macht zich onvermijdelijk in politieke en militaire macht? Wordt China het nieuwe wereldrijk?

Het begin van de 20e eeuw werd geconfronteerd met een van de bloedigste conflicten uit de geschiedenis. Een groot deel van de politieke geschiedenis van die eeuw kan herleid worden tot de volkomen onverwachte en desastreuze gevolgen van de Eerste Wereldoorlog. Miljoenen mensen komen om in deze eerste gemechaniseerde oorlog en het conflict veroorzaakte een langdurige en ingrijpende destabilisering van de politieke, economische en strategische verhouding in Europa.

In de Romeinse samenleving speelden recht en retorica een grote rol. Met een selectie van aansprekende onderwerpen uit de Romeinse beschavingsgeschiedenis laat Jan Lokin zien hoezeer het klassieke Rome ons Westerse denken over maatschappij, politiek en recht heeft vormgegeven. Zo behandeld hij o.a. de strijd om gelijkberechtiging tussen patriciërs en plebejers, de titanenstrijd tussen Cicero en Clodius, de Romeinse retorica en de overdracht van het Romeinse keizerschap.

De oorsprong van de Olympische Spelen gaat terug tot de vroege Griekse Oudheid. Hoe zijn deze Spelen ontstaan en welke rol hadden ze in de oudheid? Fik Meijer vertelt op meeslepende wijze de geschiedenis van de Spelen, vanaf de vroegste Griekse ontwikkeling tot en met de Olympische Spelen van nu. Met aandacht voor de rol van de goden, het programma van de atleten, de heldenverhalen, de afschaffing door de Romeinen in 393 A.D. en de herontdekking van de Spelen in de 19e eeuw.

De bijbel is een fascinerend boek, dat talloze mensen ook nu nog inspireert. Marius van Leeuwen leidt u met zijn college op boeiende wijze rond door dit soms vreemde en verwarrende boek. Zo bestaat de bijbel niet uit één, maar uit een hele reeks boeken. We vinden er vele genres, waaronder historische verhalen, legenden, profetische visioenen, spreuken en wetsteksten.

De rijke geschiedenis van het Huis Oranje-Nassau wordt door Woelderink op zeer deskundige wijze verteld in dit twee uur durende college. Woelderink laat de geschiedkundige feiten tot de verbeelding spreken en neemt de betrokken personages, paleizen en de politiek van toen onder de loep. Mede puttend uit brieven, gedichten en archiefstukken, houdt hij een helder en gedegen betoog over de Oranjes in de afgelopen 600 jaar.

Rusland zit vast in een archaïsche machtsstructuur. De politiek in het Kremlin heeft heimwee naar de oude machtspositie uit de tijd van het communistische regime. Poetin lijkt te worden gedreven door wroeging en wraak. Dat werd pijnlijk duidelijk door de inlijving van de Krim en de hybride oorlog in Oost-Oekraïne. Wat drijft Poetin? Hoe ziet zijn “Russische wereld” eruit en wat betekent zijn politiek voor de toekomst van Rusland en van landen in zijn invloedssfeer, zoals Oekraïne? Zijn wij getuige van de fantoompijn van een uiteengevallen imperium of van een opmars naar een nieuwe hegemonie?

Kan een stad in je DNA zitten, ook al heeft je wieg er niet gestaan? In Moederstad gaat Philip Dröge in het moderne Jakarta op zoek naar sporen van het oude Batavia. Meer dan drie eeuwen lang woonden zijn voorouders in de stad, zo heeft hij ooit van zijn Indische grootvader gehoord. Wie waren ze? In wat voor stad leefden ze? Hoe is Aziatisch DNA in zijn genoom terechtgekomen? Aan de hand van zijn eigen familiegeschiedenis laat Dröge haarfijn zien hoe dit epicentrum van de kolonie functioneerde.

"Soldaat van Oranje" is een van de beroemdste boeken over de Tweede Wereldoorlog. Erik Hazelhoff Roelfzema (1917-2007) beschrijft hierin zijn persoonlijke belevenissen tijdens de bezetting en ten tijde van de bevrijding. "De Soldaat van Oranje" vertelt hoe hij als jongeman in 1941 de oversteek naar Engeland waagt, in Londen in allerlei intriges verwikkeld raakt, kennismaakt met de geheime diensten, nachtelijke landingen uitvoert in Scheveningen en als RAF-piloot meedoet aan een luchtaanval op Berlijn.

De rijke geschiedenis en cultuur van het Byzantijnse rijk, ook wel Oost-Romeinse rijk genoemd, is voor velen onbekend terrein. Ten onrechte, want deze geschiedenis is minstens zo boeiend als die van het bekendere West-Romeinse imperium. In zijn hoorcollege besteedt Hein van Dolen ruime aandacht aan de vele facetten van dit keizerrijk dat meer dan 11 eeuwen heeft bestaan, zoals de geschiedenis, de godsdienst, de literatuur en de kunst.

In haar hoorcollege over 120 jaar stijlen en substijlen in jazz en in de geïmproviseerde muziek geeft Vera Vingerhoeds inzicht in de muzikale ontwikkelingen in jazz. Wat is jazz? Hoe ontwikkelen zich nieuwe vormen van jazz? Welke muzikale ingrediënten zijn kenmerkend voor een stijl? Hoe wordt er geïmproviseerd? Van worksongs en blues via swing, bebop en free jazz naar postbop, fusion, wereldjazz en de urban jazz van vandaag: meer dan 20 jazzstijlen komen aan bod met gebruikmaking van veel luisterfragmenten.

Dankzij goed generaalschap, een solide leger en een flinke dosis geluk wist de Macedonische koning Alexander de Grote tussen 334 en 323 v.Chr. het oppermachtige Perzische Rijk te onderwerpen. Hierdoor kon de Griekse cultuur zich verspreiden naar Egypte, Babylonië, Iran, Centraal-Azië en de vallei van de Indus. Jona Lendering laat zien hoe het Perzische Rijk in conflict raakt met Macedonië. Vervolgens behandelt hij Alexanders troonbestijging, de consolidatie van zijn macht in Europa en de inval in Azië.

Een meeslepende saga over liefde, oorlog, intrige, glamour, verraad en familiebanden. Drie zussen uit Shanghai vormden voor een belangrijk deel van de twintigste eeuw het middelpunt van de macht in China. Kleine Zus, Mei-ling, was mevrouw Chiang Kai-shek, first lady van het precommunistische nationalistische China en zelf ook zeer actief in de politiek. Grote Zus, Ei-ling, was Chiangs offi cieuze belangrijkste adviseur. Ze zorgde ervoor dat zijzelf de rijkste vrouw van China werd en haar man de eerste minister onder Chiang.